Message of His Beatitude Daniel, Patriarch of the Romanian Orthodox Church, on the occasion of the International Theological Congress “The meanings and the importance of the Holy Sacraments of Confession and of Communion in the contemporary Orthodox theology, spirituality and mission” (Bucharest, Dumitru Stăniloae National Centre for Continuing Education, 5 – 8 October 2014): The International Theological Congress on the theme The meanings and the importance of the Holy Sacraments of Confession and of Communion in the contemporary Orthodox theology, spirituality and mission, organised by the Romanian Patriarchate in cooperation with “Patriarch Justinian” Faculty of Orthodox Theology of the University of Bucharest and with the generous support of the State Secretariat for Religious Denominations, represents an important event within the context of the events dedicated to the Solemn Eucharistic Year (of the Holy Confession and of the Holy Communion). As an event of academic cooperation and spiritual communion, this congress represents a special occasion for hierarchs, priests and professors, specialists from Romania and other countries to give an edifying testimony on the importance of the Holy Confession and of the Holy Eucharist in the life and mission of the Church in today’s world. Through the structure of the prepared program, the Eucharistic International Congress is not only expressed in its academic dimension, but it also has a significant pastoral perspective. Through the presence of the hierarchs and priests, as shepherds of the communities of believers, the pastoral character of the two Holy Sacraments can be better highlighted and assumed, as well as their relationship with the Divine Liturgy, with the life and mission of the Church. The subject of the Conference is relevant and highly topical for the present time because, against the strong secularising trends, the indifferentism to the sacred realm, the light of resurrection and of spiritual renewal acquired through Confession and the sanctification of the life acquired through the Eucharist, which is a foretaste of the peace and joy of the heavenly Kingdom of the Most Holy Trinity are presented as healing remedies. The biblical and liturgical exhortation “Taste and see that the Lord is good” (Psalms 34:8) is a calling to the understanding of the sense of life as relation of communion of the human being with God. That is why the Church calls us even during the time of our earthly life to the change and renewal of our life through the Holy Sacrament of Confession and to the communion of eternal love with the crucified and risen Christ. In this regard, Christ the Lord urges us by saying: “Do not work for food that spoils, but for food that endures to eternal life, which the Son of Man will give you. For on him God the Father has placed his seal of approval. (…) I am the living bread that came down from heaven. Whoever eats this bread will live for ever. This bread is my flesh, which I will give for the life of the world.” (John 6:27, 51). 1.While today’s secularised world stopped praying to God and is dominated by a spirit of dissatisfaction, the Eucharist of the Church, as a Sacrament of gratitude towards God the Creator and the Saviour of the world, offers us holy peace and profound joy sprung from humble and fiery prayer. Unfortunately, the secularised human being has lost the peace and the joy of the soul precisely because he lost the practice of prayer as a respiration of the soul in the gracious presence of the merciful love of God.
It is significant that the coming of Christ on earth as a human being begins with the proclamation of joy: “I bring you good tidings of great joy, which shall be to all people” (Luke 2:10), while His ascension to heaven concludes with the joy of Christ’s blessing bestowed upon His disciples and through them to His whole Church: “And they worshipped Him and returned to Jerusalem with great joy” (Luke 24:52). Nevertheless, this joy cannot be discursively defined and analysed, but rather shared in the communion of life of Christ’s Church, which lives on His gracious presence in the prayerful ecclesial community (see Matthew 28:20).
2.For this reason, we must overcome the individualistic approach towards the Sacraments of Confession and of Eucharist, rediscovering their ecclesial dimension as sources of joy, holiness and spiritual growth of the ecclesial community found in communion. Through the Eucharistic Liturgy we offer the creation (the world) and ourselves to God as our answer to the love of God the Creator, the Saviour and the Sanctifier of the world. We give thanks to the Most Holy Trinity because Her humble and merciful love has been revealed to the world through the love of Jesus Christ, Who was crucified, risen and ascended to heaven. That is why, we say in the prayer of preparation before receiving the Body and Blood of Christ: “We entrust to You, oh Master, Who loves mankind, our whole life and hope”. 3.Since in the Holy Eucharist Christ offers Himself to us in a state of holiness and sacrificial love, we also must approach the Holy Eucharist in a state of humble and sacrificial love; that is in a state of fasting and of purity of the soul and body. For this reason, in a prayer of preparation we ask: “O Saviour, sanctify my mind and soul, heart and body, and grant me uncondemned, O Lord, to approach Your fearful Mysteries”. The purpose of the communion in the Body and Blood of the Saviour is the sanctification of the soul and body and attaining salvation, that is the forgiveness of sins and eternal life.
In this sense, the Eucharistic communion offers us strength in order to crucify our inner egoism and vanity and to cultivate a humble and merciful love, manifested through prayer and good deeds. In this respect, Father Dumitru Stăniloae asserts: “The Body and the Blood of Christ filled us too with light. Through them we saw light; we saw the sacrifice of love to the very end, experienced in the body for us by the Son of God and we have felt it in ourselves. We saw that the sense and the fullness of life stand in the sacrifice of the Son of God for us out of love, in order to bear fruit in our sacrifice for the others out of love. The sacrifice of the incarnated God opens for us too the ascent towards our perfection in God through sacrifice, once through sacrifice He descended to us and made perfect our humanity that was assumed by Him… We experience the sensible life lived by Him in His Body as ours. We no longer have in ourselves an earthly spirit, but the heavenly Spirit of Christ. Therefore we understand, we see, we feel the true Light, identical with eternal Life” (Prof. Prof. Dr. Dumitru Stăniloae, Spirituality and Communion in the Orthodox Liturgy, Publishing House of the Biblical and Missionary Institute of the Romanian Orthodox Church, Bucharest, 2004, pp. 610-611).
In conclusion, we particularly appreciate the academic and spiritual event organized these days in Bucharest through the International Theological Congress dedicated to the Eucharist and Confession as sources of renewal of the spiritual life today.
In this sense, we warmly congratulate the organisers and we bless the distinguished speakers invited from home and abroad, as well as all the participants in the works of this conference, with the hope that it will be a moment of joy and fraternal communion in the love of Christ.
† Daniel
Patriarch of the Romanian Orthodox Church *** Η Ιερά Εξομολόγηση και η Θεία Ευχαριστία – Πηγές της χαράς και της αιώνιας ζωής Μήνυμα της Αυτού Μακαριότης κ. κ. Δανιήλ, Πατριάρχης της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, με την ευκαιρία του Διεθνούς Θεολογικού Συνεδρίου «Οι έννοιες και η σημασία των Ιερών Μυστηρίων της Εξομολογήσεως και της Θείας Κοινωνίας στη σύγχρονη ορθόδοξη θεολογία, πνευματικότητα και αποστολή» (Βουκουρέστι, Το Εθνικό Κέντρο Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης Dumitru Staniloae, 5 - 8 Οκτωβρίου 2014): Το Διεθνές Θεολογικό Συνέδριο με θέμα «Οι έννοιες και η σημασία των Ιερών Μυστηρίων της Εξομολογήσεως και της Θείας Κοινωνίας στη σύγχρονη ορθόδοξη θεολογία, πνευματικότητα και αποστολή», που διοργανώθηκε από το Πατριαρχείο Ρουμανίας σε συνεργασία με την Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή «Πατριάρχης Ιουστινιανός» του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου και με την ευγενική υποστήριξη της Κρατικής Γραμματείας για Θρησκεύματα, αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός στο πλαίσιο των εκδηλώσεων αφιερωμένες στο Επετειακό Ευχαριστιακό Έτος (της Ιεράς Εξομολογήσεως και της Θείας Κοινωνίας). Ως εκδήλωση της ακαδημαϊκής συνεργασίας και της πνευματικής κοινωνίας, αυτό το Συνέδριο αποτελεί μια ειδική περίσταση για τους ιεράρχες, ιερείς και καθηγητές, ειδικοί από τη Ρουμανία και άλλες χώρες, για να δώσουν μίαν εποικοδομητική μαρτυρία για τη σημασία της Ιεράς Εξομολογήσεως και της Θείας Ευχαριστίας στη ζωή και την αποστολή της Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο. Μέσω της δομής του προετοιμασμένο προγράμματος, το Διεθνές Ευχαριστιακό Συνέδριο δεν εκφράζεται μόνο από την ακαδημαϊκή του διάσταση, αλλά έχει επίσης και μια σημαντική ποιμαντική προοπτική. Με την παρουσία των αρχιερέων και των ιερέων, ως ποιμένες των κοινοτήτων των πιστών, μπορεί να επισημανθεί καλύτερα και να αναληφθεί ο ποιμαντικός χαρακτήρας των δύων Ιερών Μυστηρίων, καθώς και η σχέση τους με την Θεία Λειτουργία, με τη ζωή και την αποστολή της Εκκλησίας. Το θέμα του Συνεδρίου είναι σχετικό και ιδιαίτερα επίκαιρο για τη δεδομένη χρονική στιγμή, κατά των ισχυρών εκκοσμικευμένων τάσεων, της αδιαφορίας προς τα ιερά, παρουσιάζονται ως θεραπευτικά φάρμακα το φως της ανάστασης και της πνευματικής ανανέωσης αποκτώμενο μέσω της Μετάνοιας και η αγίαση της ζωής αποκτώμενη μέσω της Θείας Ευχαριστίας, η οποία είναι μια πρόγευση της ειρήνης και της χαράς της ουράνιας Βασιλείας της Αγίας Τριάδας. Η βιβλική και λειτουργική προτροπή «Γεύσασθε καὶ ἴδετε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύριος» (Ψαλμοί λδ΄, 8) είναι ένα κάλεσμα στην κατανόηση της έννοιας της ζωής και ως σχέση κοινωνίας του ανθρώπου με τον Θεό. Για αυτό το λόγο, η Εκκλησία μας καλεί ακόμη κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής μας, στην αλλαγή και στην ανανέωση της ζωής μέσω του Ιερού Μυστηρίου της Εξομολογήσεως και στην κοινωνία της αιώνιας αγάπης με τον σταυρωμένο και αναστημένο Χριστό. Σε αυτό το πλαίσιο, Χριστός ο Κύριος μας προτρέπει λέγοντας: «’Εργάζεσθε μὴ τὴν βρῶσιν τὴν ἀπολλυμένην, ἀλλὰ τὴν βρῶσιν τὴν μένουσαν εἰς ζωὴν αἰώνιον, ἣν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὑμῖν δώσει· τοῦτον γὰρ ὁ πατὴρ ἐσφράγισεν ὁ Θεός. (...) ’Εγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς· ἐάν τις φάγῃ ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα. καὶ ὁ ἄρτος δὲ ὃν ἐγὼ δώσω, ἡ σάρξ μού ἐστιν, ἣν ἐγὼ δώσω ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς» (Ιωάννης στ΄, 27, 51). 1.Ενώ ο σημερινός εκκοσμικευμένος κόσμος έχει σταματήσει να προσεύχεται στον Θεό και κυριαρχείται από ένα πνεύμα δυσαρέσκειας, η Θεία Ευχαριστία της Εκκλησίας, ως Μυστήριο ευγνωμωσύνης προς τον Θεό, ο Δημιουργός και Σωτήρας του κόσμου, μας προσφέρει ιερή ειρήνη και βαθειά ευφροσύνη, που πηγάζουν από την ταπεινή και πύρινη προσευχή. Δυστυχώς, ο εκκοσμικευμένος άνθρωπος έχει χάσει την ειρήνη και την ευφροσύνη της ψυχής ακριβώς επειδή έχασε την άσκηση της προσευχής ως αναπνοή της ψυχής μέσα στην χαριτωμένη παρουσία της φιλεύσπαγχνης αγάπης του Θεού. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι η έλευση του Χριστού στη γη ως άνθρωπος αρχίζει με την ανακύρηξη της χαράς: «ἰδοὺ γὰρ εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντὶ τῷ λαῷ» (Λουκάς β΄, 10), ενώ η ανάληψή Του στον ουρανό καταλήγει με τη χαρά της ευλογίας του Χριστού, χαριζόμενη στους μαθητές Του και μέσω αυτών στην ολόκληρη Εκκλησία Του: «Καὶ αὐτοὶ προσκυνήσαντες αὐτὸν ὑπέστρεψαν εἰς ῾Ιερουσαλὴμ μετὰ χαρᾶς μεγάλης» (Λουκάς κδ΄, 52). Ωστόσο, αυτή η χαρά δεν μπορεί να καθορίζεται και να αναλύεται παρεκβατικώς, αλλά μάλλον την συμμετέχουμε στην κοινωνία της ζωής της Εκκλησίας του Χριστού, η οποία βιώνει στην χαριτωμένη παρουσία Του στην εκκλησιαστική κοινότητα που προσεύχεται (βλ. Ματθαίος κη΄, 20). 2.Για το λόγο αυτό, πρέπει να ξεπεράσουμε την ατομικιστική προσέγγιση των Ιερών Μυστηρίων της Εξομολογήσεως και της Θείας Ευχαριστίας, ανακαλύπτοντας την εκκληστιαστική διάστασή τους ως πηγές της χαράς, της αγιότητας και της πνευματικής ανάπτυξης της εκκλησιαστικής κοινότητας που βρίσκεται στην κοινωνία. Μέσω της Ευχαριστιακής Λειτουργίας προσφέρουμε στον Θεό τη δημιουργία (τον κόσμο) και τους εαυτούς μας ως απάντηση στην αγάπη του Θεού, ο Δημιουργός, ο Σωτήρας και ο Αγιαστής του κόσμου. Ευχαριστούμε στην Παναγία Τριάδα, επειδή η ταπεινή και φιλεύσπλαχνη αγάπη Της έχει αποκαλυφθεί στον κόσμο μέσω της αγάπης του Ιησού Χριστού, που σταυρώθηκε, αναστήθηκε και αναλήφθηκε στον ουρανό. Γι 'αυτό, λέμε στην προσευχή της προετοιμασίας πριν τη μετάληψη του Σώματος και του Αίματος του Χριστού: «Σοὶ παρακατιθέμεθα τὴν ζωὴν ἡμῶν ἅπασαν καὶ τὴν ἐλπίδα, Δέσποτα φιλάνθρωπε». 3.Εφόσον στη Θεία Ευχαριστία ο Χριστός προσφέρεται σε εμάς σε μίαν κατάσταση αγιότητας και θυσιαστικής αγάπης, επίσης και εμείς πρέπει να προσεγγίζουμε την Θεία Ευχαριστία σε μίαν κατάσταση ταπεινής και θυσιαστικής αγάπης, δηλαδή σε μια κατάσταση νηστείας και ψυχικής και σωματικής καθαρότητας. Για αυτό το λόγο, σε μίαν προσευχή της προετοιμασίας ζητάμε: «Νοῦν, ψυχὴν καὶ καρδίαν ἁγίασον, Σῶτερ, καὶ τὸ σῶμά μου, καὶ καταξίωσον ἀκατακρίτως, Δέσποτα, τοῖς φρικτοῖς μυστηρίοις προσέρχεσθαι». Ο στόχος της μεταλήψεως του Σώματος και του Αίματος του Σωτήρα είναι ο αγιασμός της ψυχής και του σώματος και την απόκτηση της σωτηρίας, δηλαδή της συγχώρησης των αμαρτιών και της αιώνιας ζωής. Υπό την έννοια αυτή, η ευχαριστιακή κοινωνία μας προσφέρει δύναμη για να σταυρώσουμε τον εσωτερικό εγωισμό και τη ματαιωδοξία μας και να καλλιεργήσουμε μια ταπεινή και φιλεύσπλαγχνη αγάπη, εκδηλωνόμενη μέσω της προσευχής και των καλών πράξεων. Στο πλαίσιο αυτό, ο π. Δημήτριος Στανιλοάε υποστηρίζει ότι: «Το Σώμα και το Αίμα του Χριστού γέμισαν και εμάς με φώς. Μέσω αυτών είδαμε το φως, είδαμε τη θυσία της αγάπης προς το τέλος που βίωσε για μας στο σώμα Του ο Υιός του Θεού και εμείς την έχουμε αισθανθεί στον εαυτό μας. Είδαμε ότι το νόημα και η πληρότητα της ζωής αποτελούνται από την εξ αγάπης θυσία του Υιού του Θεού για εμάς, για να καρποφορεί τη δική μας θυσία από αγάπη για τους άλλους. Η θυσία του ενσαρκωμένου Θεού μάς ανοίγει την άνοδο προς την τελειότητα μας στο Θεό μέσω της θυσίας, αφού μέσω αυτής κατέβηκε σε εμάς και έκανε τέλεια την ανθρωπότητα μας την οποία την αναλήφθηκε... Ζούμε την αισθητή ζωή που έζησε Εκείνος στο σώμα Του ως δική μας. Εμείς δεν έχουμε ακόμη ένα γήινο πνεύμα, αλλά το επουράνιο Πνεύμα του Χριστού. Επομένως καταλαβαίνουμε, βλέπουμε, αισθανόμαστε το Φως το αληθινόν, όμοιο με την αιώνια ζωή » (Καθ. Δρ. Π. Δημήτριος Στανιλοάε, Πνευματικότητα και κοινωνία στην Ορθόδοξη Λειτουργία, Εκδόσεις του Βιβλικού και Ιεραποστολικού Ινστιτούτου της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Βουκουρέστι, 2004, σ. 610-611). Συμπερασματικά, εκτιμούμε ιδιαίτερα την ακαδημαϊκή και πνευματική εκδήλωση που διοργανώθηκε αυτές τις ημέρες στο Βουκουρέστι μέσω του Διεθνούς Θεολογικού Συνεδρίου αφιερωμένο στη Θεία Ευχαριστία και την Εξομολόγηση ως πηγές της ανανέωσης της πνευματικής ζωής σήμερα. Κατ΄αυτήν την έννοια, συγχαίρουμε θερμά τους διοργανωτές και ευλογούμε τους αξιοτίμους ομιλιτές που προσκλήθηκαν από τη Ρουμανία και το εξωτερικό, καθώς και όλους τους συμμετέχοντες στις εργασίες του Συνεδρίου, ελπίζοντες ότι θα είναι μια στιγμή χαράς και αδελφικής κοινωνίας μέσα στην αγάπη του Χριστού. † Δανιηλ Πατριάρχης της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας
